Kaliy va magniyning yurak uchun foydasi
Yurak mushagi va qon tomirlarining qisqarishi va bo‘shashishida uch muhim mikroelement ishtirok etadi — kaliy, kalsiy va natriy, ularning faoliyatini esa magniy boshqaradi. Bir mikroelement yetishmovchiligi boshqalarining ta’sirini kuchaytirishi mumkin. Ayniqsa, kaliy (gipokalemiya) va magniy (gipomagniyemiya) yetishmovchiligi yurak va tomirlarga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.Qiziqarli!Kaliy va magniy qon, yurak, qon tomirlari, buyrak va boshqa organlardagi barcha mikroelementlar muvozanatini ta’minlaydi. Bu ikki mikroelement “tandemda” ishlaydi, bir-birining ta’sirini to‘ldiradi.Kaliy yurak uchunKaliyning katta qismi hujayra ichida, ayniqsa, yurak mushagi va tomir to‘qimalarida joylashgan. Uning asosiy vazifasi — asab va mushak tolalarining qo‘zg‘aluvchanligini saqlash, ya’ni elektr stimulyatsiyasiga javob berish.Kaliy yurak mushagiga “dam olish” imkonini beradi, bu vaqtda u yangi qisqarishlarga javob bermaydi. Ammo gipokalemiyada bu “dam olish” qisqaradi, natijada yurak hujayralarining ortiqcha qo‘zg‘alishi yuzaga keladi, bu esa yurak ritmining buzilishiga olib keladi.Kaliyning boshqa vazifalari:- Qon tomirlar salomatligini saqlash
- Organizmdagi kislota-ishqor muvozanatini tartibga solish
- Gormonlar, xususan, insulin ajralishiga ta’sir qilish
Kimlarda kaliy yetishmovchiligi bo‘lishi mumkin?- Kaliy yetarlicha iste’mol qilinmaganda
- Diuretiklar yoki glyukokortikoidlar uzoq muddat qabul qilinganda
- Uzoq davom etuvchi qusish, diareya, yoki laksativlarga ortiqcha bog‘liqlik
- Kofe, spirtli ichimliklar, shirin va sho‘r ovqatlarga haddan tashqari qiziqish
Gipokalemiya belgilar:- Yurak ritmi buzilishlari
- Qon bosimi oshishi (gipertoniya)
- Quruq teri
- Qabziyatga moyillik
- Tez charchash
- Mushaklarda kuchsizlik va spazmlar
Magniy yurak uchunMagniyni "antistress ioni" deb atash mumkin. U yurak va tomirlarning optimal ishlashi uchun zarur bo‘lib, mushaklarning ortiqcha faol bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaydi.Magniy asab tizimidan keladigan tormozlovchi signallarni o‘tkazadi, mushaklarni qisqarishdan keyin bo‘shashtiradi va kalsiy ionlarini bog‘lab, mushak spazmlarining oldini oladi.Magniyning boshqa vazifalari:- Energiya ishlab chiqarishda ishtirok etadi (ATF molekulasini faollashtiradi)
- Kaliy ionlarini hujayra ichida saqlashga yordam beradi
- Kalsiy ortiqligi tufayli yuzaga keladigan hujayra zararlanishidan himoya qiladi
- Yurak mushagi hujayralarining qisqaruvchanlik faoliyatini boshqaradi
- Qon tomirlar devorlarini bo‘shashtirishga hissa qo‘shadi
Kimlarda magniy yetishmovchiligi bo‘lishi mumkin?- Virusli kasalliklardan keyin tiklanish davrida
- Stress yoki jismoniy zo‘riqishlarda (terlash kuchayganda)
- Homiladorlik va emizish davrida
- Keksalarda magniy so‘rilishi kamayadi
Tadqiqotlarga ko‘ra, 25–40% kattalarda va 90% yurak infarktini boshdan kechirgan bemorlarda gipomagniyemiya aniqlangan.Gipomagniyemiya belgilar:- Asabiylik, tez jahllanish
- Diqqatni jamlay olmaslik
- Beparvolik va yomon xotira
- Doimiy sovuqni his qilish
- Bezovta uyqu
- Diareya yoki qabziyat
- Qon bosimining o‘zgaruvchanligi
- Tez-tez shamollashga moyillik
Kaliy va magniy yetishmovchiligi bo‘lsa nima qilish kerak?Organizm bu mikroelementlarni o‘zi sintez qilmaydi, biz ularni oziq-ovqatdan olamiz:- Kaliy manbalari: kartoshka, dukkaklilar, sabzavotlar, mevalar
- Magniy manbalari: butun don mahsulotlari, ko‘katlar, yong‘oqlar, dengiz o‘simliklari va ichimlik suvi
Biroq oziq-ovqatdan olingan mikroelementlar har doim ham organizm ehtiyojini to‘liq qoplay olmaydi. Masalan, magniyning so‘rilishiga ba’zi mahsulotlar xalaqit berishi mumkin:- Kepakli non
- Ismaloq
- Karam
- Kolbasa mahsulotlari
Qiziqarli fakt:Magniy va kaliy yetishmovchiligi ko‘pincha bir vaqtning o‘zida yuzaga keladi. Magniy yetishmovchiligi gipokalemiyani kuchaytiradi va uni davolashni qiyinlashtiradi. Shuning uchun ikkala mikroelementni o‘z ichiga olgan kompleks preparatlar tavsiya etiladi.Panangin® tarkibida 158 mg kaliy asparaginat va 140 mg magniy asparaginat mavjud. Uning tarkibidagi asparagin kislotasi — tabiiy aminokislota bo‘lib, kaliy va magniy ionlarining hujayralarga oson kirib borishiga yordam beradi.Eslatma: Ushbu ma’lumot faqat ma’lumot berish uchun mo‘ljallangan bo‘lib, shifokor maslahatini almashtirmaydi. To‘g‘ri tashxis va davolash uchun malakali mutaxassisga murojaat qiling.